Şantiye kampı izlenimlerim yazımda kışın yalıtım problemleri baş gösterdiğininden -30 derece de ısıtma sisteminin donması sonucu odalarda ısı kaybettiğimizden bahsetmiştim ama diğer yaşananların yanında bunun kayda değer bir konu olmadığını söylemiştim. Bu daha önemli olaylardan ilki Kazakistan Tengiz enka şantiyesinde başladı.

Yazıma geçmeden önce facebook sayfamı şu linki tıklayarak beğenmeyi ve youtube kanalıma abone olmayı unutmayın. Ayrıca bloguma abone olursanız yeni yazılarımdan ilk siz haberdar olursunuz.

Tengiz Petrol Sahası Nedir?

Tengiz petrol sahası 1979 da keşfedilen 19 km genişliğinde ve 21 km uzunluğunda bir petrol sahasıdır. Bu saha aynı zamanda yakında zamanda keşfedilen en büyük petrol sahasıdır. Benin 2007 senesinde yaşamakta ve çalışmakta olduğum Karabatan tesisine en yakın şehir olan Atyrau’ya 350 km mesafedeki bu petrom sahasın da hak sahibi olmak içim bir çok ülke jeopolitik bir savaş verdi.

6-9 milyar varil petrol reservi olan bu saha 1993 yılında Chevron Texaco (50%), KazMunaiGaz (20%), US ExxonMobil (25%) ve LUKArco (5%) ortaklığında işletmeye alındı. TengizChevrOil (TCO) ismi ile anılan bu ortaklık bölgenin 40 yıl süresince işletme haklarına sahip. 40 yıl süresince bu bölgenin etinden sütüneden yaralanmak isteyen bu şirketler buraya çok büyük miktarlarda yatırım yaptılar ve yapmaya devam ediyolar. 1993 yılından beri Enka – Bechtel ortaklığı bu projelerin neredeyse hepsinde yer aldı ve 2006 yılında da bu proje de yer almaya devam ediyordu. Sizi rakamlarla sıkmadan kısa bir girişten sonra olaylara döneceğim ancak olayları anlamanız için biraz daha bilgi vermem gerekiyor.

Tengiz Gerçekleri.

Tengiz şantiyesinde çalışma şartları tüm büyük şantiyelerde olduğu gibi pasaporta göre farklılık göstermekte. Eğer bu şantiyeye operatör veya PMC grubunda çalışıyorsanız. Daha iyi şartlarda kalıyor, daha iyi yemekler yiyor , daha iyi izinler sahibi oluyor ve daha fazla para kazanıyorsunuz. Eğer taşeron grubunda çalışıyorsanz da diğer gruba oranla kötü şartlara sahip oluyorsunuz.

Buda yetmiyormuş gibi taşeron grubunda bir hiyararşi söz konusu, beyaz yakalılar kendilerine ayrılmış yerlerde yemek yiyor ve farklı rekreasyon alanların kullanıyor, formenlerin kendileri için alanları var ve mavi yakalılar da kendileri için ayrılmış bölümlere sahip. Ayrıca bu bögeye Enka grubu Türkiye’den çalışan getiriyor ve aynı zamanda da Kazakistan işçi bakanlığının kuralları gereği toplam kadronun yüzde 60’ını Kazak personel olarak istihdam etmek zorunda ama Kazakistan’ın nüfüsü malum 18 milyon civarı ve buna oranla kalifiye teknik personeli bulmak ve onları Tengize getirmek güç. Bu sorunu çözmek için o yıllarda çalışan kalitesi pek gözetilemiyor, neredeyse her önüne geleni işe almak zorunda kalıyordu taşeron yetkilileri.

Bölgenin Kültürel Şartları

Tengiz bölgesinden ve Kazakistan kültüründen kaynaklanan sorunlar da var. İlk sorun bu bölgede insanlar pek sıraya girmekten hoşlanmıyor. Bir sıra gördüklerinde o sırada arkadaşları varsa sıranın önünen geçmeyi gayet doğal karşılıyorlar yada arkadaşları yoksa bile sıraya yandan girmeye çalışıyorlar buda sırada bekleyen insanların sinirlerine pek iyi gelmiyor.

Kadın erkek ilişkileri ülkemize oranla çok daha serbest ve bir çok Kazak kadın Türkleri kazaklara tercih ediyor bu durumda Kazaklar erkekleri tarafından hoş karşılanmıyor.

Yukarıda anlattığım çalışan kalitisei nedeniyle, o yıllarda Türkiye’den getirilen çalışan ile Kazak çalışan arasında bir maaş farkı vardı. Bu da gayet doğal Türkiye’den birini Kazakistan’a getirmek ona normalin üstünde para ödemekle mümkün ve Türkiye’den gelen kişi konunun uzmanı ama Kazaklar en azından o yıllarda kalifiye değillerdi. Bu maaş farkı da Kazak çalışanlar tarafından çok doğal karşılanmıyor.

Olaylar

Tam olarak hangi sebeble başladığı bilinmesede şu iddalar dile getiriliyor, yemekhanede sıra kavgası ve Türk çalışanların Kazak çalışanların sıraya kaynamasına izin vermemesi, Türklerin Kazak kadınlarla gönül eğlendirme görüntülerini kedni aralarında paylaşması, şantiyede maaş farkı, 250 dolarlık avans problemi. Nedeni bunlardan hangisi olursa olsun yaşananlar çok üzücü ve vahşi. Kazak işçiler bir araya toplanarak Türklere saldırıyorlar pek dost canlısı değiller size bir kaç link ve görüntü bırakıyorum olaylarla ilginiyorsanız izleyin ve okuyun ancak baştan uyarım midesi hassas olanlar izlemesin görüntüler çok vahşi. Haber Türk haberi, CNN Türk Haberi.

Olaylar Sırasında Karabatan Şantiyesi

Tengiz olayların haberleri geldiğinde sabah saatleriydi bizim buluduğumuz şantiyede. Ofiste olayların yaşandığı şantiyeden gelen görüntüleri izledik bir tedirginlik oluştu. Bizim şantiyemiz de olayların olduğu şantiyeden sadece 350 km mesafedeydi ve yukarıda anlattığım nedenler aynı şekilde bu şantiye için de geçerliydi. Ama akşam yemeğine kadar ciddiye almadık durumu. Akşam kampa döndüğümüzde Kazak çalışanların gruplaştığını ve bizi düşmanca bakışlarla izlediklerini gördük.

Şantiye yönetimi hemen güvenlik önlemlerini artırdı ve şehre çıkışlar yasaklandı. Kamp alanına yüzlerce polis sefk edildi. Bizde ofislerde ve kamplarda gerekirse kendimizi savunabilmek üzere sopalar ve çelik borular bulundurmaya başladık. Daha önce yaşananlar ve Kazakların şantiye ofislerini ve otobüslerini taşlamaları hikayesi ballandılarak anlatıldı birden fazla kez. Bu tedirginlik hali bir aya yakın sürdü ama şanlıyız ki herhangibir olay çıkmadı. Biz stresi ile yetinmiş olduk.

Çok yakında daha kötü durumlarla karşılaşacağımızdan henüz habersizken bu durumdan kazasız belasız kurtulduğumuza dua ediyorduk.